خواف یکی از شهرهای استان خراسان رضوی در ۲۵۰ کیلومتری جنوب‌غربی مشهد است که در زمان تیموریان بیش از هر زمان دیگری رشد و شکوفایی داشته است. این شهر همچنین یکی از مراکز مهم موسیقی سنتی استان خراسان رضوی و ایران به حساب می‌آید و اساتید موسیقی بزرگی در این شهر زندگی می‌کنند. موقعیت شهر خواف موقعیتی کوهستانی است و در سفر به این شهر، بازدید از مساجد، اماکن مذهبی و عمارت‌های زیبا را نباید از دست دهید.
با ما همراه باشید تا در این مطلب، دیدن‌های جذاب خواف را به شما معرفی کنیم.
آرامگاه خواجه غیاث الدین پیر احمد خوافى
«خواجه غیاث الدین پیر احمد» از رجال متشخص و سیاستمداران کم‌نظیر عصر تیموریان بوده است. مزار پیر احمد خوافی در ابتدای خیابان پیر احمد مقابل حوزه علمیه احناف شهر خواف قرار گرفته است. این آرامگاه، بنایی مربع شکل است که دیوارهای آن از آجر ساخته شده است و به وسیله شبکه‌هایی به بیرون دید دارد. قدمت بنای فعلی این آرامگاه از دوران قاجاریه است.
مدرسه مسجد غیاثیه خرگرد
مدرسه مسجد غیاثیه خرگرد در پنج کیلومتری جنوب‌شرقی خواف بر سر راه تربت‌حیدریه در فاصله ۱۴۶ کیلومتری شهر مشهد واقع شده است و از بناهای باشکوه چهارایوانی و آجری دوران تیموریان کشور به شمار می‌آید که در زمان «شاهرخ تیموری» با تلاش «احمد خوافی» بنا شده است.
منطقه حفاظت شده سیرخون
منطقه حفاظت‌شده سیرخون در استان خراسان رضوی در ۱۲ کیلومتری مرز مشترک با کشور افغانستان در جنوب‌شرقی شهر خواف قرار گرفته است. برخورداری از رودخانه کالشور مژن‌آباد و وجود زیستگاه‌های تالابی، بیابانی و جنگل دست‌کاشت گونه تاغ‌زرد این منطقه را به یکی از مناطق جذاب شهر خواف تبدیل کرده است.
در این منطقه می‌توانید گونه‌های شاخص جانوری، پوشش گیاهی گز و نی را مشاهده کنید.
آس بادهای نشتیفان
آس‌بادهای نشتیفان به‌عنوان یکی از عظیم‌ترین آسیاب‌های بادی جهان که به لحاظ قدمت و معماری از میراث ارزشمند تاریخی ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در شهر خواف است که در حافظه تاریخ، آوازه این میراث کهن هنوز به یادگار مانده است اما با گذر زمان چهره این اثر تاریخی به علت تخریب‌های صورت گرفته مخدوش شده است و هنوز اقدامی برای مرمت این اثر صورت نپذیرفته است.
آبشار رِزداب
آبشار رزداب در روستای رزداب در منطقه‌ای کوهستانی در ۳۲ کیلومتری شهر خواف قرار گرفته است و از آب و هوای مطبوع و چشم‌اندازهای زیبا و بدیعی برخوردار است. رِز به معنای انگور است و علت نامگذاری این آبشار تاکستان‌های بزرگی بوده است که امروزه به خاطر کم آبی از بین رفته‌اند.
کوشک سلامه
کوشک سلامه از بناهای تاریخی و زیبای شهر خواف است که زندگی سیاسی در گذشته‌های دور را به نسل حاضر معرفی می‌کند. این بنا نزدیک به ۸۰۰ سل قبل بنا شده است و «قوام الدین» ملک زوزن، که از جانب «سلطان محمد خوارزمشاه» حاکم کرمان شده بود، آن را در سال ۶۰۷ هجری قمری تعمیر کرده است.
مسجد ملک زوزن
مسجد ملک زوزن از مساجد ایوانی عهد خوارزمشاهیان به سبک خراسانی است که ۹ قرن است که همچون نگینی در غربت کویر می‌درخشد و چشم هر بیننده‌ای را متحیر می‌سازد. کاشی‌های لعابی لاجوردی و فیروزه‌ای این بنای آجری، حکایت از عظمت و قدمت این مسجد تاریخی دارد و تماشای آن آدمی را به حیرت وا می‌دارد.
سد سلامی
سد سلامی در ۷ کیلومتری شرق سلامی در خواف قرار گرفته و دارای عمق ۱۸ متر و ارتفاع ۷۰ متر است. قدمت این بنای غول‌پیکر بر طبق یافته‌ها و گفته‌ها به زمان ساسانیان باز می‌گردد.
با کاشت درختان فراوان در اطراف این سد، تفرجگاه بسیار جالبی در دل کویر خواف برای علاقه‌مندان به طبیعت در این مکان فراهم شده است به طوری که سالانه تعداد زیادی از مردم از استان‌های اطراف به این منطقه جذب می‌شوند.
آرامگاه حافظ ابرو
«شهاب الدین عبدالله بن زین الدین لطف الله عبدالرشید» ملقب به «حافظ ابرو» در زمره مشاهیر مورخان ایران در دوران تیموریان است. او در جوانی به خدمت «امیر تیمور» راه یافت اما شهرت وی در دوران سلطنت «شاهرخ» به اوج خود رسید. مزار وی داخل شهر خواف در محوطه‌ای به وسعت یک و نیم هکتار در فضایی سرسبز و زیبا قرار گرفته است.
مسجد جامع سنگان
مسجد جامع سنگان، مسجدی به یادگار مانده از دوران خوارزمشاهی در شهر خواف است که در کوچه‌ای معروف به «کوچه آب» واقع شده است. این مسجد از دو ایوان شرقی و غربی با پوشش سنتی محلی، ایوان ورودی، کفش‌کن و گنبد‌خانه تشکیل می‌شود. عناصر تزیینی این مسجد شباهت بسیاری به به بعضی تزیینات و گچ‌بری‌های دوران ساسانی دارد.
آبشار کفتر دره
آبشار کفتر‌دره در ۴۵ کیلومتری شهر خواف در تنگل‌سده قرار گرفته است. حوضچه‌ها و سنگ آب‌های بزرگ این آبشار در طی سالیان متمادی در این آبشار به وجود آمده است. جمع شدن آب در این حوضچه‌ها و رطوبت حاصل از پراکنده شدن ذرات آب اطراف این آبشار، باعث رشد و نمو گونه‌های مختلف گیاهی از نوع بوته‌ای نظیر آویشن، سریش، پونه وحشی، شیرین بیان، گز، پسته وحشی، زالزالک و انجیر وحشی شده است.
مزار خواجه یار
مزار خواجه یار در جنوب‌غربی شهر خواف قرار گرفته و از یک طرف مشرف به کوه خواجه یار و از سوی دیگر به تپه‌های مجاور محدود می‌شود. این مزار مجموعه‌ای از دو آب انبار و یک مقبره است. بنای مقبره، بنایی کوشک مانند است که در دو طبقه در دوران قاجار ساخته شده است. برخی از اهالی این منطقه می‌گویند که «خواجه یار» یکی از یاران «امام حسن» بوده است.
موسیقی مقامی خواف
چیزی که امروز نام خواف را در یادها زنده نگه داشته صدای ساز و آواز استادان موسیقی مقامی است. استاد عثمان محمد پرست و مرحوم استاد حسین سمندری ماندگارترین چهره های موسیقایی این شهر هستند که موسیقی محلی ایران سال هاست وامدار هنر آنهاست.خاستگاه “دوتار” سه شهر خواف، تایباد و تربت جام است.که از این مکان دوتارنوازی به بیرجند و گنبد کاووس وبندر ترکمن نیز رفته است.